yeni füzeler
NASA, devasa uzay fırlatma sistemini ilk kez 2022’de havalandırdı ve Artemis I görevini aya taşırken Florida gecesini inanılmaz bir alev seliyle aydınlattı. Bu, NASA’nın insanlı Artemis III aya iniş girişiminin de merkezinde yer alan yeni nesil bir roket olan Starship’i inşa eden SpaceX’e dikkat çekti.
SpaceX, belirli koşullar karşılanırsa Güney Teksas’tan insansız bir yörünge test uçuşu başlatmasına izin verecek büyük bir çevresel inceleme yayınladı. Ancak roket 2022’de uçmaya hazır değildi. Şirket bu yıl bir test için bir tarih açıklamadı, ancak Starship teçhizatının düzenli yer testi, bunun bir tarih için çalıştığını gösteriyor.
2023’te çok sayıda başka roket ilk kez havalanabilir. En önemlisi, United Launch Alliance’ın Vulcan Centaur’u, eninde sonunda şirketin yirmi yıldır Amerikan uzay uçuşunun merkezinde yer alan bir araç olan Atlas V’nin yerini alacak. Vulcan, Jeff Bezos tarafından kurulan roket şirketi Blue Origin’in BE-4 motorunu kullanıyor. Aynı motor, Blue Origin’in bu yıl içinde bir deneme uçuşu olabilecek New Glenn roketinde de kullanılacak.
Relativity ve ABL dahil olmak üzere bir dizi Amerikan özel şirketinin 2023’te yeni füzeleri test etmesi bekleniyor. Onlara, Şubat ayında Japonya’nın H3 roketini test edebilecek olan Mitsubishi Heavy Industries ve Avrupa’nın Ariane 6 roketinin test uçuşu için çalışan Arianespace dahil olmak üzere yabancı roket üreticileri katılabilir.
Yeni aya inişler
2023’te en az bir aya iniş girişimi garantimiz var. Bir Japon şirketi olan Ispace, M1 görevini Aralık ayında bir SpaceX roketiyle başlattı. Ay’a yavaş, yakıt açısından verimli bir yol izliyor ve BAE yapımı bir gezici, Japonya’nın uzay ajansı JAXA tarafından inşa edilen bir robot ve diğer yükleri konuşlandırmaya çalışacağı Nisan ayında varacak.
Bu yıl aya beş iniş girişimi daha olabilir.
NASA, yükleri ay yüzeyine taşımak için iki özel şirketle sözleşme yaptı. Hem Houston merkezli Intuitive Machines hem de Pittsburgh merkezli Astrobotic Technology, 2022’de gecikmelerle karşılaştı ancak önümüzdeki aylarda bu yolculuğu gerçekleştirebilir.
Üç hükümet uzay programından ay misyonları ile desteklenebilirler. Hindistan’ın Chandrayaan-3 misyonu geçen yıl ertelendi ancak 2023’te hazır olabilir. Bir Japon misyonu, Smart Lander for Investigating Moon veya SLIM, ülkenin aya iniş teknolojilerini test etmeyi amaçlıyor. Son olarak Rusya’nın geçen Eylül ayındaki Luna 25 görevi ertelenmişti ancak Rusya’nın uzay ajansı Roscosmos bu yıl deneyebilirdi.
Yeni uzay teleskopları
Webb teleskopu, uzay meraklılarını ve bilim adamlarını kozmosa ilişkin görüşleriyle memnun etti, ancak çeşitli yörüngesel gözlemevlerinden yeni manzaralar elde edebiliyoruz.
Bunlardan en önemlisi, muhtemelen Hubble Uzay Teleskobu’nun daha sofistike bir versiyonu gibi görünecek olan ve yıl içinde piyasaya sürülen bir Çin misyonu olan Xuntian olacak. Uzay aracı, evreni, ülkenin Tiangong uzay istasyonu yakınında Dünya etrafındaki bir yörüngede optik ve ultraviyole dalga boylarında inceleyecek.
Japon liderliğindeki bir misyon, XRISM, adı Chrisma, yılın başlarında da başlayabilir. Misyon, Evrenin bileşimini açıklamaya yardımcı olabilecek plazma bulutlarını incelemek için X-ışını spektroskopisini kullanacak. Avrupa uzay teleskobu Euclid, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin uzay aracının Rus Soyuz roketindeki koltuğunu kaybetmesine neden olmasının ardından SpaceX roketiyle de fırlatılabilir. Evrenin karanlık enerjisini ve karanlık maddesini inceleyecek.
Yeni gezegen misyonları
Yeni bir uzay aracı, başka bir gezegenin uydusunun yörüngesinde dönen ilk uzay aracı olmak için bu yıl Jüpiter’e doğru yola çıkacak. Avrupa Uzay Ajansı’nın Jüpiter Buzlu Ay Kaşifi veya JUICE, 2031’de varacak olan Jüpiter sistemine doğru yola çıkmak üzere 5 Nisan gibi erken bir tarihte bir Ariane 5 roketinden fırlatılacak. Gaz devine ulaştığında, dünyanın üç dev uydusunun 35 uçuşunu gerçekleştirecek: hepsinde yer altı okyanusları olduğuna inanılan Callisto, Europa ve Ganymede. 2034’te JUICE, güneş sistemindeki en büyük uydu olan Ganymede’nin yörüngesinde dolaşmaya başlayacak.
Yeni Zelanda’da kurulmuş küçük bir başlangıç şirketi olan Rocket Lab, güneşe yaklaşıyor. Elektron roketi ile Venüs’e bir misyon göndermeyi hedefliyor. Şirketin Photon uydusu, Massachusetts Institute of Technology’deki araştırmacılarla inşa edilen ve gezegenin zehirli atmosferini kısaca inceleyecek olan küçük bir sonda yerleştirmeye çalışacak. Misyon Mayıs ayı için planlanmıştı, ancak şirket diğer müşterileri için misyonlara öncelik verdiği için gecikmeler bekleniyor.
Tam bir güneş tutulması ve o kadar da tam olmayan
2023 yılında iki güneş tutulması olacak.
20 Nisan’daki bir tam güneş tutulması daha çok bir güney yarımküre olayı olacak ve ay, güneşi yalnızca Avustralya ve Endonezya’nın uzak bölgelerinde tutacak. (Belki de Hint ve Pasifik Okyanuslarının bazı bölgelerinde teknede olmak için kötü bir zaman değildir.)
Ancak Amerikalılar, 14 Ekim’de Kuzey Amerika halkalı bir tutulma tarafından vurulduğunda iyi bir gösteri elde edebilirler. Bu tür tutulmalara bazen “ateş halkası” tutulmaları denir çünkü Ay, Dünya’dan Güneş’i tamamen kapatamayacak kadar uzaktadır, ancak tamlığa ulaştığında halka benzeri bir etki yaratır. Tutulmanın yolu, Orta ve Güney Amerika’ya dalmadan önce Oregon, California, Nevada, Utah, Arizona, New Mexico ve Texas’ın bazı bölgelerinden geçiyor. Hava izin verirse, harika bir güneş gösterisi ve Amerika Birleşik Devletleri’ni güneybatıdan kuzeydoğuya geçecek olan 8 Nisan 2024 tam güneş tutulması için güzel bir hazırlık olacak.
NASA, devasa uzay fırlatma sistemini ilk kez 2022’de havalandırdı ve Artemis I görevini aya taşırken Florida gecesini inanılmaz bir alev seliyle aydınlattı. Bu, NASA’nın insanlı Artemis III aya iniş girişiminin de merkezinde yer alan yeni nesil bir roket olan Starship’i inşa eden SpaceX’e dikkat çekti.
SpaceX, belirli koşullar karşılanırsa Güney Teksas’tan insansız bir yörünge test uçuşu başlatmasına izin verecek büyük bir çevresel inceleme yayınladı. Ancak roket 2022’de uçmaya hazır değildi. Şirket bu yıl bir test için bir tarih açıklamadı, ancak Starship teçhizatının düzenli yer testi, bunun bir tarih için çalıştığını gösteriyor.
2023’te çok sayıda başka roket ilk kez havalanabilir. En önemlisi, United Launch Alliance’ın Vulcan Centaur’u, eninde sonunda şirketin yirmi yıldır Amerikan uzay uçuşunun merkezinde yer alan bir araç olan Atlas V’nin yerini alacak. Vulcan, Jeff Bezos tarafından kurulan roket şirketi Blue Origin’in BE-4 motorunu kullanıyor. Aynı motor, Blue Origin’in bu yıl içinde bir deneme uçuşu olabilecek New Glenn roketinde de kullanılacak.
Relativity ve ABL dahil olmak üzere bir dizi Amerikan özel şirketinin 2023’te yeni füzeleri test etmesi bekleniyor. Onlara, Şubat ayında Japonya’nın H3 roketini test edebilecek olan Mitsubishi Heavy Industries ve Avrupa’nın Ariane 6 roketinin test uçuşu için çalışan Arianespace dahil olmak üzere yabancı roket üreticileri katılabilir.
Yeni aya inişler
2023’te en az bir aya iniş girişimi garantimiz var. Bir Japon şirketi olan Ispace, M1 görevini Aralık ayında bir SpaceX roketiyle başlattı. Ay’a yavaş, yakıt açısından verimli bir yol izliyor ve BAE yapımı bir gezici, Japonya’nın uzay ajansı JAXA tarafından inşa edilen bir robot ve diğer yükleri konuşlandırmaya çalışacağı Nisan ayında varacak.
Bu yıl aya beş iniş girişimi daha olabilir.
NASA, yükleri ay yüzeyine taşımak için iki özel şirketle sözleşme yaptı. Hem Houston merkezli Intuitive Machines hem de Pittsburgh merkezli Astrobotic Technology, 2022’de gecikmelerle karşılaştı ancak önümüzdeki aylarda bu yolculuğu gerçekleştirebilir.
Üç hükümet uzay programından ay misyonları ile desteklenebilirler. Hindistan’ın Chandrayaan-3 misyonu geçen yıl ertelendi ancak 2023’te hazır olabilir. Bir Japon misyonu, Smart Lander for Investigating Moon veya SLIM, ülkenin aya iniş teknolojilerini test etmeyi amaçlıyor. Son olarak Rusya’nın geçen Eylül ayındaki Luna 25 görevi ertelenmişti ancak Rusya’nın uzay ajansı Roscosmos bu yıl deneyebilirdi.
Yeni uzay teleskopları
Webb teleskopu, uzay meraklılarını ve bilim adamlarını kozmosa ilişkin görüşleriyle memnun etti, ancak çeşitli yörüngesel gözlemevlerinden yeni manzaralar elde edebiliyoruz.
Bunlardan en önemlisi, muhtemelen Hubble Uzay Teleskobu’nun daha sofistike bir versiyonu gibi görünecek olan ve yıl içinde piyasaya sürülen bir Çin misyonu olan Xuntian olacak. Uzay aracı, evreni, ülkenin Tiangong uzay istasyonu yakınında Dünya etrafındaki bir yörüngede optik ve ultraviyole dalga boylarında inceleyecek.
Japon liderliğindeki bir misyon, XRISM, adı Chrisma, yılın başlarında da başlayabilir. Misyon, Evrenin bileşimini açıklamaya yardımcı olabilecek plazma bulutlarını incelemek için X-ışını spektroskopisini kullanacak. Avrupa uzay teleskobu Euclid, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin uzay aracının Rus Soyuz roketindeki koltuğunu kaybetmesine neden olmasının ardından SpaceX roketiyle de fırlatılabilir. Evrenin karanlık enerjisini ve karanlık maddesini inceleyecek.
Yeni gezegen misyonları
Yeni bir uzay aracı, başka bir gezegenin uydusunun yörüngesinde dönen ilk uzay aracı olmak için bu yıl Jüpiter’e doğru yola çıkacak. Avrupa Uzay Ajansı’nın Jüpiter Buzlu Ay Kaşifi veya JUICE, 2031’de varacak olan Jüpiter sistemine doğru yola çıkmak üzere 5 Nisan gibi erken bir tarihte bir Ariane 5 roketinden fırlatılacak. Gaz devine ulaştığında, dünyanın üç dev uydusunun 35 uçuşunu gerçekleştirecek: hepsinde yer altı okyanusları olduğuna inanılan Callisto, Europa ve Ganymede. 2034’te JUICE, güneş sistemindeki en büyük uydu olan Ganymede’nin yörüngesinde dolaşmaya başlayacak.
Yeni Zelanda’da kurulmuş küçük bir başlangıç şirketi olan Rocket Lab, güneşe yaklaşıyor. Elektron roketi ile Venüs’e bir misyon göndermeyi hedefliyor. Şirketin Photon uydusu, Massachusetts Institute of Technology’deki araştırmacılarla inşa edilen ve gezegenin zehirli atmosferini kısaca inceleyecek olan küçük bir sonda yerleştirmeye çalışacak. Misyon Mayıs ayı için planlanmıştı, ancak şirket diğer müşterileri için misyonlara öncelik verdiği için gecikmeler bekleniyor.
Tam bir güneş tutulması ve o kadar da tam olmayan
2023 yılında iki güneş tutulması olacak.
20 Nisan’daki bir tam güneş tutulması daha çok bir güney yarımküre olayı olacak ve ay, güneşi yalnızca Avustralya ve Endonezya’nın uzak bölgelerinde tutacak. (Belki de Hint ve Pasifik Okyanuslarının bazı bölgelerinde teknede olmak için kötü bir zaman değildir.)
Ancak Amerikalılar, 14 Ekim’de Kuzey Amerika halkalı bir tutulma tarafından vurulduğunda iyi bir gösteri elde edebilirler. Bu tür tutulmalara bazen “ateş halkası” tutulmaları denir çünkü Ay, Dünya’dan Güneş’i tamamen kapatamayacak kadar uzaktadır, ancak tamlığa ulaştığında halka benzeri bir etki yaratır. Tutulmanın yolu, Orta ve Güney Amerika’ya dalmadan önce Oregon, California, Nevada, Utah, Arizona, New Mexico ve Texas’ın bazı bölgelerinden geçiyor. Hava izin verirse, harika bir güneş gösterisi ve Amerika Birleşik Devletleri’ni güneybatıdan kuzeydoğuya geçecek olan 8 Nisan 2024 tam güneş tutulması için güzel bir hazırlık olacak.